Η πιθανότητα η κυβέρνηση του Μασουντ Μπαρζανί να προχωρήσει σύντομα σε δημοψήφισμα για την κουρδική ανεξαρτησία είναι μάλλον μικρή, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένες να στηρίξουν ένα τέτοιο εγχείρημα. Άνευ κάποιας αλλαγής στην αμερικανική στάση, οποιοδήποτε νέο κουρδικό κρατικό μόρφωμα δεν θα είναι μακροχρόνια βιώσιμο, καθώς η γεωγραφική του θέση και η σχετική του αδυναμία θα το καταστήσουν εύκολη λεία για την ομοσπονδιακή ιρακινή κυβέρνηση.
Η κήρυξη ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν χωρίς εξωτερική βοήθεια είναι πρακτικά δύσκολη υπόθεση για δύο λόγους:
Πρώτον, οι κουρδικές ένοπλες δυνάμεις δεν διαθέτουν τον απαραίτητο βαρύ οπλισμό (π.χ. αεροσκάφη, πυροβόλα, τεθωρακισμένα) για να μπορέσουν να σταθούν στο πεδίο της μάχης απέναντι σε έναν σχετικά σύγχρονο στρατό. Η ανεξαρτησία δύσκολα θα αλλάξει αυτήν την κατάσταση. Ενδεικτικά, ακόμη και μία παλαιότερη μυστική προσπάθεια των Κούρδων να εισάγουν σχετικά μικρό όγκο βαρέων όπλων κατέληξε σε αποτυχία λόγω της άμεσης αντίδρασης της κεντρικής ιρακινής κυβέρνησης.
Δεύτερον, το κουρδικό κρατικό μόρφωμα θα είναι εξαιρετικά ευάλωτο σε εμπορικούς αποκλεισμούς. Με δεδομένη την αρνητική στάση της ιρακινής ομοσπονδιακής κυβέρνησης, η διεξαγωγή του διεθνούς εμπορίου, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών πετρελαίου, της KRG βασίζεται στην καλή διάθεση των γειτονικών σε αυτό κρατών.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν, σε περίπτωση που το επιθυμούν, να αντισταθμίσουν άνετα τα δύο αυτά μειονεκτήματα. Αρχικά, μπορούν να παρακάμψουν την κεντρική ιρακινή κυβέρνηση και να παρέχουν οπλισμό και εκπαίδευση απευθείας στις ένοπλες δυνάμεις των Κούρδων, όπως έχει ζητήσει και ο ίδιος ο Πρόεδρος της KRG, Μασούντ Μπαρζανί. Κατά δεύτερον, μπορούν να προστατεύσουν όσες αμερικανικές εταιρίες συνάπτουν συμβόλαια, π.χ. στον κρίσιμο τομέα της ενέργειας, απευθείας με την Κουρδική Περιφερειακή Διοίκηση, παρακάμπτοντας την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Οι δύο αυτές ενέργειες θα προλειάνουν, σε περίπτωση που πραγματοποιηθούν, το έδαφος, καθιστώντας επί της ουσίας την κουρδική ανεξαρτησία μη αναστρέψιμη.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι, όμως, τουλάχιστον μέχρι στιγμής αντίθετες προς οποιαδήποτε ενέργεια θα έθετε σε κίνδυνο την ενότητα του Ιράκ. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν απλώς αρνηθεί να παρέχουν οι ίδιες άμεσα βαρύ οπλισμό στις κουρδικές δυνάμεις, αλλά έχουν αποτρέψει και συμμαχικές τους κυβερνήσεις από το να το πράξουν.
Με την αμερικανική αντίθεση στην κουρδική ανεξαρτησία δεδομένη, η μόνη εναλλακτική πηγή εξωτερικής υποστήριξης που διαθέτουν οι Κούρδοι του βορείου Ιράκ είναι η Τουρκία. Η Τουρκία αποτελεί τον κύριο δίαυλο διεξαγωγής του κουρδικού εξωτερικού εμπορίου (παρακάμπτοντας μάλιστα την κεντρική ιρακινή κυβέρνηση), διατηρεί στενές σχέσεις με την κυβέρνηση Μπαρζανί, και διαθέτει ένοπλες δυνάμεις που θα μπορούσαν να παρέχουν στήριξη σε ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν. Σε αυτό το πλαίσιο, μία συνεννόηση που θα καθιστούσε επί της ουσίας το ανεξάρτητο Κουρδιστάν προτεκτοράτο της Τουρκίας μάλλον δεν θα έβρισκε την Άγκυρα αντίθετη.
Οποιαδήποτε τουρκική υπόσχεση για βοήθεια δεν είναι όμως μακροχρόνια αξιόπιστη για τους Κούρδους. Αρχικά, η Τουρκία δεν έχει δείξει επαρκή βούληση άμεσης εμπλοκής του στρατού ξηράς της σε ευρείας κλίμακας επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Για παράδειγμα, η Τουρκία δεν είναι διατεθειμένη να εμπλέξει τον στρατό ξηράς της (και ειδικά χωρίς την σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ) ούτε καν σε επιχειρήσεις ενάντια στις κυβερνητικές δυνάμεις στην Συρία. Επίσης, είναι σχετικά δύσκολο να είναι σίγουρος κανείς ότι η παρούσα τουρκική πολιτική ηγεσία θα είναι διατεθειμένη να απορροφήσει το πολιτικό κόστος μίας κουρδικής ανεξαρτησίας. Η τουρκική κοινή γνώμη δεν είναι έτοιμη να αποδεχθεί μία τέτοια κίνηση, καθώς δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ένα υψηλό ποσοστό είναι υπέρ της χρήσης στρατιωτικής ισχύος για την επίλυση του κουρδικού ζητήματος. Επίσης, το γεγονός ότι το AKP φαίνεται να ενίσχυσε στην πιο πρόσφατη αναμέτρηση σημαντικά τα εκλογικά του αποτελέσματα αντλώντας ψηφοφόρους από την βάση του Εθνικιστικού Κόμματος αποτελεί έναν ακόμη παράγοντα που μειώνει την δυνατότητα ελιγμών που διαθέτει η τουρκική πολιτική ηγεσία στο κουρδικό, ειδικά εν όψει του διαφαινόμενου δημοψηφίσματος για το πολιτειακό ζήτημα.
Σε αυτό το πλαίσιο, με βάση την αρνητική αμερικανική στάση και με βάση την κρισιμότητα της παροχής αμερικανικών δεσμεύσεων ως προϋπόθεση για την διαδικασία ανεξαρτητοποίησης, καθίσταται μάλλον εμφανές ότι όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες θα θέτουν ως προτεραιότητά τους την διατήρηση της ενότητας του Ιράκ, η ανακήρυξη ενός ανεξαρτήτου Κουρδιστάν θα καθυστερεί.
Ευριπίδης Τσακιρίδηςπηγή
Δημοσίευση σχολίου