Ο πρόσφατα αποχωρήσασας υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνης Βαρουφάκης υποστήριζε επανειλημμένως πως η Ελλάδα δεν μπορεί να αφήσει ποτέ την ευρωζώνη καθώς δεν υπάρχει τίποτα στις συνθήκες της ΕΕ που να επιτρέπει την έξοδο από το κοινό νόμισμα της ένωσης.
Αυτό δεν έχει εμποδίσει τους δικηγόρους της ΕΕ να ψάξουν.
Σύμφωνα με αξιωματούχους της ευρωζώνης, οι νομικοί μελετητές της ΕΕ εξετάζουν τις συνθήκες για να βρουν τις διατάξεις που θα μπορούσαν να επιτρέψουν το Grexit – όχι επειδή είναι κάτι για το οποίο πιέζουν, αλλά επειδή ανησυχούν πως η χώρα μπορεί σύντομα να βρεθεί σε ένα νομικό αδιέξοδο που θα μπορούσε να την εμποδίσει να πάρει τη χρηματοδοτική βοήθεια που τόσο απελπισμένα χρειάζεται.
Εάν η Ελλάδα ξεκινήσει να τυπώνει δικά της χρήματα – κάτι που θα μπορούσε να συμβεί εντός εβδομάδων εάν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφασίσει να σταματήσει τα έκτακτα δάνεια στις τράπεζες της Ελλάδας – ίσως να μην είναι πια κατάλληλη για το ταμείο διάσωσης των 500 δισεκατομμυρίων ευρώ της ευρωζώνης, από τη στιγμή που θα χρησιμοποιεί διαφορετικό νόμισμα.
Ωστόσο, επειδή η Ελλάδα θα παρέμενε νομικά μέλος της ευρωζώνης, δε θα ήταν κατάλληλη για το σχέδιο βοήθειας για τις χώρες εκτός ΕΕ, γνωστό ως πρόγραμμα «βοήθειας ισορροπίας πληρωμών». Η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Λετονία πριν μπει στο ευρώ, είχαν δεχτεί αυτού του είδους τη βοήθεια κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Η συνηθισμένη εικασία είναι πως, καθώς δεν υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος για να αφήσει κανείς την ευρωζώνη, η μόνη διάταξη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία επιτρέπει την απόσυρση από ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό θα απαιτούσε από την Ελλάδα, ωστόσο, να ζητήσει να αποχωρήσει, κάτι που είναι απίθανο, και ενώ υπάρχει ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός ηγετών που είναι πρόθυμοι να αφήσουν την Ελλάδα να βγει από την ευρωζώνη, κανείς δε θέλει να της αφήσει να βγει από την ΕΕ.
Οι αξιωματούχοι λένε πως αντ’ αυτού οι δικηγόροι εξετάζουν το Άρθρο 7, το οποίο υιοθετήθηκε για πολύ διαφορετικό λόγο: ύστερα από την απόφαση της αυστριακής κυβέρνησης να συμπεριλάβει το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας του εθνικιστή Jörg Haider σε κυβέρνηση συνεργασίας. Οι ηγέτες της ΕΕ ήθελαν να έχουν έναν τρόπο να τιμωρούν τις χώρες που δεν τηρούσαν τις ευρωπαϊκές αξίες.
Το Άρθρο 7 λέει πως η Ευρωπαϊκή Κομισιόν μπορεί να προτείνει πως μια χώρα παραβιάζει τις ευρωπαϊκές αρχές και εάν όλα τα κράτη-μέλη συμφωνήσουν, η ΕΕ μπορεί να «αφαιρέσει κάποια από τα δικαιώματα που προκύπτουν από την εφαρμογή των Συνθηκών για το συγκεκριμένο κράτος-μέλος».
Είναι το τύπωμα δικού της νομίσματος ενώ παραμένει στην ευρωζώνη μια ξεκάθαρη παραβίαση των ευρωπαϊκών αξιών; Αυτό ίσως αποδειχτεί δύσκολο εμπόδιο. Όμως το Άρθρο 7 θα επέτρεπε επίσης την τοποθέτηση σε διαθεσιμότητα, αντί της εξολοκλήρου αποβολής, και δε θα χρειαζόταν η συγκατάθεση της Ελλάδας για να εφαρμοστεί η διάταξη.
Το πιο πιθανό μέτρο, λένε οι αξιωματούχοι, είναι ένα είδος «ρήτρας ευελιξίας» που συμπεριλαμβάνεται στη Συνθήκη της Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διάταξη, το Άρθρο 352, ουσιαστικά λέει: εάν χρειαστεί να κάνετε κάτι που θα βοηθήσει την ΕΕ αλλά δε βρίσκεται ήδη σε κάποια συνθήκη, κάντε το – αλλά χρειάζεται να υπάρχει ομόφωνη συμφωνία. Συγκεκριμένο το άρθρο λέει:
Εάν αποδειχτεί απαραίτητη ενέργεια από την Ένωση, εντός του πλαισίου των πολιτικών που καθορίζονται από τις Συνθήκες, για να επιτευχθεί ένας από τους στόχους που τίθενται στις Συνθήκες και οι Συνθήκες δεν παρέχουν τις απαραίτητες δυνατότητες, το Συμβούλιο, ενεργώντας ομόφωνα ύστερα από πρόταση από την Κομισιόν και έχοντας λάβει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα προβαίνει στα απαραίτητα μέτρα. Όπου τα μέτρα υιοθετούνται από το Συμβούλια σε συμφωνία με ειδική νομοθετική διαδικασία, θα πρέπει επίσης να ενεργεί ομόφωνα μετά από πρόταση από την Κομισιόν και έχοντας λάβει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Το σημείο για την ομοφωνία σημαίνει πως και η ίδια η Ελλάδα θα πρέπει να συμφωνήσει για το Grexit, κάτι που αυτή τη στιγμή φαίνεται εξαιρετικά απίθανο. Όμως ποιος ξέρει. Εάν σημαίνει πως θα φτάσει επιτέλους η χρηματοδοτική ανακούφιση, θα μπορούσε να είναι μια λύση.
Δημοσίευση σχολίου