CARNEGIE EUROPEAN
του Sinan Ulgen
Σε πολύ λίγες δημοκρατίες θα μπορούσε μια τόσο μικρή μεταβολή των ψήφων να οδηγήσει σε αποτελέσματα τόσο διαφορετικά, όσο εκείνα που θα μπορούσαν να προκύψουν από τις γενικές εκλογές στην Τουρκία στις 7 Ιουνίου. Μια μεταβολή μικρότερη του 1% της εθνικής ψηφοφορίας θα μπορούσε να καθορίσει εάν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη (ΑΚΡ) είναι υποχρεωμένο να σχηματίσει μια κυβέρνηση συνασπισμού -η πρώτη στην Τουρκία μετά από 13 χρόνια μονοκομματικής κυβέρνησης- αφήνοντάς το ανίκανο να εκπληρώσει την μακροχρόνια επιθυμία του προέδρου Recep Tayyip Erdogan να ενισχύσει τον θεσμό της προεδρίας.
Οι τουρκικές εκλογές ήταν βαρετή διαδικασία από τη στιγμή που το ΑΚΡ ήρθε στην εξουσία το 2002. Τα αποτελέσματα των εκλογών ήταν προδιαγεγραμμένα: σαρωτικές νίκες και κυβερνήσεις πλειοψηφίας. Αυτή την χρονιά ωστόσο, οι εκτιμήσεις είναι διαφορετικές: τα αποτελέσματα κάθε άλλο παρά σίγουρα είναι, και το διακύβευμα δύσκολα θα μπορούσε να είναι περισσότερο υψηλό. Αυτό που εξαρτάται από το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο το πολιτικό μέλλον του Erdogan αλλά επίσης η πιθανότητα μιας μακροπρόθεσμης διευθέτησης του κουρδικού ζητήματος και η μακροπρόθεσμη ευρωστία της ίδιας της τουρκικής δημοκρατίας.
Η αβεβαιότητα αυτή την φορά αποδίδεται στο Κουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP). Τα κουρδικά πολιτικά κόμματα έμειναν εκτός της διαδικασίας στις προηγούμενες εκλογές, κυρίως λόγω φόβου του να μην περάσουν το 10% που είναι το όριο για να μπει κάποιο κόμμα στη Βουλή. Αντιθέτως, οι Κούρδοι πολιτικοί μπορούν να συμμετέχουν ως ανεξάρτητοι υποψήφιοι, οι οποίοι δεν υπόκεινται σε αυτό το όριο. Μόλις βρεθούν με ασφάλεια στην εξουσία, θα επανενωθούν υπό το σημαία ενός κόμματος.
Φέτος ωστόσο, το κουρδικό πολιτικό κίνημα έχει αποφασίσει να παρατάξει τους υποψηφίους του ως μέλη ενός ενιαίου κόμματος. Αυτή η εκλογική στρατηγική, αν και ριψοκίνδυνη, θα μπορούσε να αποφέρει μεγάλα οφέλη, με το αποτέλεσμα να έχει σημαντικές επιπτώσεις για την άμεση τύχη του κόμματος, καθώς επίσης και για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της Τουρκίας.
Η αποτυχία του HDP να περάσει το όριο του 10% θα άνοιγε τον δρόμο για μια αναδιάρθρωση του πολιτικού συστήματος της χώρας. Με τους Κούρδους και τους υποψηφίους τους να είναι αποκλεισμένοι από την Βουλή, το ΑΚΡ θα τα πήγαινε ελαφρώς μόνο καλύτερα στις εκλογές από ό,τι εμφανίζουν οι δημοσκοπήσεις, για να διατηρήσει την πολιτική του κυριαρχία. Εάν το κόμμα κατορθώσει να συγκεντρώσει άνω του 45% των ψήφων, οι ιδιορρυθμίες του εκλογικού συστήματος της Τουρκίας θα του δώσουν περισσότερους από 330 αντιπροσώπους σε ένα κοινοβούλιο 550 εδρών.
Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα έδινε στον Erdogan τη δυνατότητα να θέσει σε εφαρμογή το προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης που εδώ και καιρό επιδιώκει. Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του AKP θα επιτρέψει στο κόμμα να συντάξει ένα νέο σύνταγμα μονομερώς και να το θέσει σε δημοψήφισμα μέσα σε ένα χρόνο. Την ίδια στιγμή, οι νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας μπορεί να γίνουν ευάλωτες σε κοινωνικές αναταραχές, καθώς το κουρδικό κίνημα- αντιμέτωπο με την πλήρη απουσία εθνικής πολιτικής εκπροσώπησης στη διάρκεια μιας περιόδου θεσμικής μετάβασης- θέλει μεγαλύτερη τοπική αυτονομία.
Εάν, από την άλλη πλευρά, το HDP μπορεί να φτάσει το όριο του 10%, οι τ;yχες του -και του Erdogan- θα στραφούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Οι υποψήφιοι του κομματος θα βρεθούν σε μια σημαντική μειοψηφική ομάδα στη Βουλή, και το ΑΚΡ πιθανότατα θα γίνει ο κύριος εταίρος σε μια κυβέρνηση συνασπισμού. Όντας μακριά από το να εξασφαλίσει μια κυρίαρχη θέση, ο πρωθυπουργός Ahmet Dvutoglu θα υπορεωθεί να επιλέξει μεταξύ του να ευθυγραμμίσει το κόμμα του με το HDP ή με το συντηρητικό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (ΜΗΡ). Ένας ευρύς συνασπισμός με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το κεντρό-αριστερό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό κόμμα (CHP) αν και θεωρητικά αδύνατο, δεν είναι αρμονικό με την πολιτική κουλτούρα της Τουρκίας.
Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα ενισχύσει την εκτελεστική εξουσία, με επικεφαλής τον Davutoglu, σε βάρος της προεδρίας. Με την πιθανότητα ο Erdogan να γίνει ένας εκτελεστικός πρόεδρος να μην είναι πλέον ρεαλιστική, η εξουσία του σύντομα θα άρχιζε να εξασθενίζει. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι το ΑΚΡ παρέμενε το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας, η ισορροπία των δυνάμεων στην τουρκική πολιτική σκηνή θα άρχιζε να στρέφεται εναντίον του.
Στις ελεύθερες δημοκρατίες, οι εθνικές εκλογές έχουν στόχο να παρέχουν στην πλευρά των νικητών μια λαϊκή εντολή για να κυβερνήσει και να θέσει τις προτεραιότητες πολιτικής μέχρι τις επόμενες εκλογές. Μόνο σπανίως έχουν επιδράσεις που θα διαρκέσουν περισσότερο από έναν εκλογικό κύκλο. Αλλά αυτό συμβαίνει σήμερα στην Τουρκία, όπου το αποτέλεσμα της επικείμενης ψηφοφορίας είναι πιθανό να καθορίσει τους κανόνες της πολιτικής ζωής για τα επόμενα χρόνια. Το HDP κυμαίνεται σήμερα στο 10% στις δημοσκοπήσεις. Μια μικρή ώθηση προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, θα μπορούσε να κάνει μεγάλη διαφορά.
πηγή
πηγή
Δημοσίευση σχολίου