Όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στην εξαγωγή του συμπεράσματος, ότι αργά αλλά σταθερά, οδεύουμε σε νέα σύγκρουση Ρωσίας και Δύσης, αυτή τη φορά με επίκεντρο τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη (BiH), σε μια κατάσταση που δύναται να οδηγήσει σε νέες περιπέτειες τη βαλκανική. Η χώρα έχει ξεκινήσει από το 2010 την πορεία προς την Ατλαντική Συμμαχία, όμως, βάσει του συντάγματος τους κάθε συνιστώσα εθνότητα μπορεί να μπλοκάρει την τελική απόφαση.
Του Ζαχαρία Μίχα
(Διευθυντής Μελετών, Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας, ISDA-ΙΑΑΑ)
Οι Σερβοβόσνιοι, δια του προέδρου τους, Μίλοραντ Ντόντικ, ανακοίνωσαν ότι η απόφαση θα ληφθεί με δημοψήφισμα, ώστε να αποφασίσει ο λαός εάν επιθυμεί να ενταχθεί στην Ατλαντική Συμμαχία. Το ΝΑΤΟ δεν είναι και τόσο δημοφιλές ανάμεσα στους Σέρβους μετά τα γεγονότα του 1999, την ισοπέδωση της Σερβίας και την απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου, οπότε δεν είναι παράλογο να υποθέσει κανείς, ότι τέτοιο δημοψήφισμα δεν πρόκειται να περάσει. Δεν είναι όμως μόνο αυτός ο λόγος που δεν θα περάσει μια τέτοια απόφαση.
Οι ουσιαστικοί λόγοι είναι:
>Επειδή οι Αμερικανοί υποστηρίζουν του Βόσνιους Μουσουλμάνους (Bosniaks) και η ηγεσία του σερβικού κρατιδίου (Component state – SRPSKA) πιστεύει πως η παράδοση της BiH στην αγκαλιά των Αμερικανών (ΝΑΤΟ) θα βοηθήσει τους Μουσουλμάνους να επιβάλλουν την κυριαρχία τους σε όλη τη χώρα.
>Τα τελευταία χρόνια η επιρροή των Ρώσων στη χώρα γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη και θεωρούν την SRPSKA σαν έναν θύλακα μέσω του οποίου μπορούν να επηρεάσουν την ευρύτερη περιοχή. Τώρα που ο νέος πρόεδρος της Σερβίας είναι φιλο-ευρωπαίος, η SRPSKA για τους Ρώσους αποκτά ολοένα μεγαλύτερη σημασία. Οι Ρώσοι έχουν υποσχεθεί ποικιλοτρόπως οικονομική και άλλη βοήθεια στους Σέρβους της Βοσνίας.
Πέραν όμως του θυμικού, υπάρχει και άλλο επίπεδο στην ανάλυση της κατάστασης που τείνει να δημιουργηθεί. Οι συνθήκες πόλωσης που επικρατούν ανάμεσα στην αναδυόμενη και ολοένα και πιο «απαιτητική» Ρωσία, που διεκδικεί εκ νέου παραδοσιακές σφαίρες επιρροής, αποτελούν «εγγύηση» ότι θα κάνει τα πάντα για να μπλοκάρει την ένταξη της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης στο ΝΑΤΟ, μέσω των Σερβοβόσνιων, με τους οποίους διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις.
Δεν αποκλείεται να δημιουργηθούν προϋποθέσεις ώστε οι Σερβοβόσνιοι να επιχειρήσουν την απόσχισή τους από τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη. Αυτός ήταν ανέκαθεν ο στόχος τους όχι μόνο γιατί δεν θέλουν να συνυπάρχουν σε ένα κράτος που να διοικείται από τους Μουσουλμάνους αλλά και γιατί η οικονομία τους είναι πιο εύρωστη από αυτήν του ομοσπονδιακού κράτους, το οποίο ουσιαστικά έχει γίνει ένα γραφειοκρατικό τέρας που συντηρείται από την διεθνή βοήθεια.
Η πρόσδεσή τους βέβαια στη Σερβία θα είχε σημαντικά προβλήματα, δεδομένης της πολιτικής απόφασης του Βελιγραδίου για προώθηση της ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος είναι η ένταξή τους αυτόνομα στην ΕΕ. Οι Σερβοβόσνιοι, ήδη προσπαθούν να φτάσουν σε ένα σημείο που να ικανοποιούν όλα τα κριτήρια που θέτει η ΕΕ κι έτσι να έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν την αυτόνομη ένταξη τους στην Ένωση! Κι όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι ο Σέρβος πρόεδρος Νίκολιτς θεωρείται φίλα προσκείμενος στους Ρώσους. Η κυβέρνηση που έχει εκλεγεί βέβαια, δείχνει να έχει ξεκάθαρη εντολή περί της συνέχισης της διαδικασίας.
Εκ πρώτης όψεως, εάν οι Ρώσοι θα επιθυμούσαν την «ανεξαρτησία» της Σερβίας από τους δυτικούς θεσμούς συνεργασίας και ασφάλειας, θα επιθυμούν απόσχιση των Σερβοβόσνιων και ένωσή τους με τη Σερβία, ευελπιστώντας να αφυπνίσουν τα «πατριωτικά αντανακλαστικά» των Σέρβων. Η ελπίδα είναι να αισθανθούν ότι η χώρα καταφέρνει να σταματήσει τη διαδικασία συρρίκνωσης της χώρας (Κοσσυφοπέδιο, Μαυροβούνιο) και να επιλέξουν την ενσωμάτωση των Σερβοβοσνίων.
Αυτό όμως δεν το θέλουν οι Σερβοβόσνιοι και κυρίως έχει λόγους να μην το θέλει ο πρόεδρος Ντόντικ, για τον απλό λόγο, ότι εάν γίνει η SRPSKA επαρχία της Σερβίας, εκείνος θα είναι ένας απλός βουλευτής και όχι ο πρόεδρος χώρας! Αυτό θα είναι πλήγμα στο ηγετικό του προφίλ, ενώ υφίσταται και θέμα με ενδεχόμενη παραπομπή του σε διεθνή δικαιοδοτικά όργανα. Οπότε, σε γενικές γραμμές, το ενδεχόμενο προσάρτησης στη Σερβία δεν το θέλουν οι Σέρβοι της Βοσνίας, όσο και να εκπλήσσει.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να επαναλάβει την πολιτική του διπλωματικού εκβιασμού όπως και για την έγκριση της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων και να μπλοκάρει το «άνοιγμα κεφαλαίων», εάν δεν συμμορφωθούν οι Σέρβοι με την πολιτική της Ένωσης, που θα προκρίνει την ενσωμάτωση της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης στην Ατλαντική Συμμαχία, μια πολιτική την οποία, θυμίζουμε, ακολουθεί και η Ελλάδα στις βαλκανικές χώρες…
Αυτό έχει βέβαια και αντίστροφη ανάγνωση, αφού θα έστελνε τους Σερβοβόσνιους ακόμα πιο κοντά στους Ρώσους οι οποίοι μεταξύ άλλων, φέρονται να έχουν υποσχεθεί ότι θα δώσουν όσα χρήματα απαιτούνται για να αποκληρώσουν τα χρέη προς το ΔΝΤ. Εντυπωσιακό είναι και το ότι σχεδιάζεται να διέλθει ρωσικός αγωγός φυσικού αερίου από το σερβοβοσνιακό κράτος, ώστε να τους εξασφαλίσουν επιπλέον έσοδα.
Όμως και η παραμονή τους στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη δεν είναι απαραίτητα ένα κακό σενάριο, αφού θα μπλοκάρουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ, που θεωρείται στη Μόσχα νούμερο ένα πρόβλημα εθνικής ασφαλείας. Βέβαια, η Μόσχα θα πρέπει να είναι έτοιμη για στρατιωτική εμπλοκή, αφού εάν προχωρούσε το πρώτο σενάριο, τότε θα μπορούσε να ανοίξει νέο μέτωπο απόσχισης από τον κορμό της Σερβίας, που θα είναι η περιοχή της Νότιας Σερβίας με συμπαγείς αλβανικούς πληθυσμούς…Όλα δείχνουν πάντως, ότι τα Βαλκάνια θα μας απασχολήσουν πάλι. Ίσως συντομότερα απ’ όσο φαντάζονται πολλοί.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου